Người dân tự ý lắp đặt điện mặt trời mái nhà không thông báo, EVN đề xuất phải xử phạt

Với tổ chức, hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự dùng nhưng không thông báo hoặc đăng ký với cơ quan quản lý, EVN đề xuất xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có báo cáo gửi Bộ Công Thương về các vướng mắc trong thực hiện Thông tư quy định chi tiết, hướng dẫn Luật Điện lực.

Trong đó, EVN nêu rõ, căn cứ theo Nghị định 58/2025/NĐ-CP, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ (dù không hoặc có đấu nối lên hệ thống điện quốc gia, nhưng không bán điện dư) đều phải thông báo đến Sở Công Thương, đơn vị điện lực, cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy tại địa phương.

Việc này nhằm quản lý, theo dõi, hướng dẫn thực hiện lắp đặt điện mặt trời mái nhà theo quy định.

EVN đề xuất xử phạt các hộ dân lắp đặt điện mặt trời mái nhà nhưng không đăng ký. Ảnh: TL
Tuy nhiên, các tổ chức, đặc biệt là các hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà chưa chủ động trong việc thực hiện thông báo theo quy định hoặc đã được đơn vị điện lực hướng dẫn nhưng không phối hợp, phối hợp nhưng không cung cấp hồ sơ theo hướng dẫn.

Trên thực tế, đã xảy ra tình trạng chủ đầu tư lắp đặt điện mặt trời mái nhà nhưng không thông báo hoặc không đăng ký với cơ quan quản lý.

EVN cho rằng, nếu không quy định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ tại Điều 37, sẽ khó xác định hành vi vi phạm. Từ đó, gây lúng túng trong xử lý theo Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực điện lực.

Do đó, tập đoàn này kiến nghị xem xét bổ sung quy định: các tổ chức, cá nhân phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ mà không thực hiện thông báo hoặc đăng ký, sẽ bị xử phạt hành chính tùy mức độ vi phạm.

“Quy định này nhằm bảo đảm nghĩa vụ thông báo/đăng ký mang tính ràng buộc pháp lý, tránh khoảng trống trong chế tài xử lý, đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và bảo đảm phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính”, EVN nhấn mạnh.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng cần xem xét bổ sung các điều khoản hướng dẫn thực hiện đối với các nguồn điện mặt trời lắp đặt trên mặt kênh thủy lợi, trên mặt đập hồ thủy lợi hay trên mặt hồ thủy điện.

Trong báo cáo gửi Bộ Công Thương, EVN cũng nêu thực trạng từ sau năm 2020, có khoảng 1.300 MWp điện mặt trời mái nhà được lắp đặt nhưng không bán điện cho EVN. Bởi, với mức giá điện khoảng 1.000 đồng/kWh, việc bán cho tập đoàn không còn hấp dẫn nhà đầu tư, các hệ thống này chủ yếu được xây dựng để tự tiêu thụ tại chỗ.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đối với điện mặt trời mái nhà, không áp dụng thiết bị chống phát ngược mà chỉ yêu cầu thiết bị điều khiển công suất phát.

Theo đó, việc bắt buộc lắp đặt thiết bị chống phát ngược dẫn đến lãng phí không cần thiết, bởi lẽ các hệ thống công suất từ 100 kW trở lên đã phải trang bị thiết bị giám sát, điều khiển và kết nối với cấp điều độ.

Hơn nữa, các nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ, tác động nhỏ đến vận hành hệ thống điện quốc gia và hoạt động điều độ hoàn toàn kiểm soát đối với nguồn có công suất từ 100 kW trở lên.

Từ thực tế trên, EVN đề nghị Bộ Công Thương xem xét sửa đổi nội dung này tại điểm b khoản 2 Điều 5 theo hướng “Nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ từ năng lượng tái tạo, năng lượng mới đấu nối ở cấp hạ áp; riêng điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ đấu nối vào lưới điện quốc gia ở cấp trung áp nhưng không bán điện vào lưới”.