Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành đã để lại cho đời sự nghiệp lừng lẫy với hơn 200 vở diễn, đào tạo ra nhiều nghệ sĩ tên tuổi, sáng lập Nhà hát Tuổi trẻ.

Nhiều nghệ sĩ thương tiếc Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành

Trao đổi với Dân Việt, Nghệ sĩ Ưu tú Sĩ Tiến – Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết, Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành – một trong hai người đã có công sáng lập nên Nhà hát Tuổi trẻ qua đời vào 19h55 ngày 3/9, thọ 85 tuổi.

Trước đó, nữ nghệ sĩ nằm điều trị tại bệnh viện 20 ngày, khi nhận thấy sức của bà quá yếu, bệnh viện đồng ý cho gia đình đưa bà về và bà đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng.
Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành bên các học trò do chính bà đạo tạo ở Nhà hát Tuổi trẻ. Ảnh: Khánh Huyền
Theo Nghệ sĩ Ưu tú Sĩ Tiến, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành và Đạo diễn Hà Nhân là hai người phụ nữ tài năng được tôn vinh trong giới sân khấu Việt Nam. Cả hai sáng lập nên Nhà hát Tuổi trẻ với sứ mệnh phục vụ khán giả trẻ, với nhiều loại hình biểu diễn sân khấu tiên phong, luôn nhận được sự yêu mến của khán giả trong và ngoài nước suốt gần năm thập niên qua. Bà từng làm Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ từ năm 1991 – 1996, nhiều năm trước đó bà làm Phó Giám đốc.

“Chúng tôi may mắn được học tập và làm việc dưới sự dìu dắt và chỉ bảo của cô Phạm Thị Thành, một nữ nghệ sĩ – đạo diễn luôn truyền cảm hứng đến các nghệ sĩ bằng nhiệt huyết với thái độ cởi mở, chân thành.

Cô luôn khuyến khích và đòi hỏi sự sáng tạo để có thể đạt được hiệu quả cao nhất đối với người nghệ sĩ tham gia hoạt động sân khấu, đặc biệt là sân khấu dành cho khán giả trẻ. Những vở diễn của Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành đã làm nên lịch sử của Nhà hát Tuổi trẻ, người đã biến ước mơ thành điều có thật. Nhà hát Tuổi trẻ biết ơn và tự hào về cô, người nghệ sĩ tài năng và tận hiến cho Sân khấu Việt Nam”, Nghệ sĩ Ưu tú Sĩ Tiến bộc bạch.
Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành đã cố hiến trọn đời mình cho nghệ thuật. Ảnh: TL
Nghệ sĩ Ưu tú Sĩ Tiến cũng nhấn mạnh thêm rằng: “Nhìn vào những gì đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành đã làm trong suốt cuộc đời mình, những người phụ nữ Việt Nam hôm nay có thể xem bà như một tấm gương về sự lao động, cống hiến hết mình cho nghệ thuật.

Bà đã gieo những hạt mầm quý giá trong đời sống, để chứng minh vai trò, vị trí, cũng như bản lĩnh của người phụ nữ đã vượt qua mọi thăng trầm để gặt hái những niềm vui không chỉ cho riêng cá nhân mình”.

Diễn viên Khánh Huyền – lứa thế hệ thứ 2 được đào tạo và trưởng thành ở Nhà hát Tuổi trẻ cũng chia sẻ: “Ngoài mẹ ruột của tôi, có hai người phụ nữ mà tôi vô cùng biết ơn và thương quý đó là Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành và Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Bạch Diệp. Một người đã giúp tôi được sống với nghề và toả sáng trên sân khấu và một người luôn tin tưởng, cho tôi những vai diễn đầy thử thách bên lĩnh vực truyền hình.

Cô Bạch Diệp đã từ bỏ cõi tạm từ khi tôi mới chuyển vào Nam. Mẹ tôi cũng mới đi gặp ba tôi rồi, giờ tôi lại phải dâng nén hương tiễn biệt cô Thành… Lòng tôi buồn và xót xa vô hạn. Luôn thương nhớ những người phụ nữ, những người thầy, những người mẹ mà tôi vô cùng yêu quý, kính trọng”.

Sự nghiệp lừng lẫy của Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành

Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành sinh năm 1941 trong một gia đình dòng dõi “trâm anh thế phiệt” ở Đức Thọ (Hà Tĩnh). Bà là con gái út của Luật sư, nhà văn, Đổng lý văn phòng nội các (quan đại thần nhà Nguyễn, triều Bảo Đại) Phạm Khắc Hòe và bà Công Tôn Nữ Diệu Phẩm (cháu nội nhà thơ – hoàng tử Tuy Lý Vương Miên Trinh, con trai thứ 11 của vua Minh Mạng).
Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành là nữ đạo diễn sân khấu đương đại đầu tiên của Việt Nam. Ảnh: TL
Chính ông Phạm Khắc Hòe – thân phụ của Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành là người có công lớn trong việc vận động vua Bảo Đại thoái vị và được Chủ tịch Hồ Chí Minh rất tin tưởng. Ông là người soạn thảo chiếu thoái vị cho vua Bảo Đại ngày 22/8/1945.

Gia đình Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thanh có 7 anh chị em, ai cũng giữ vị trí cao trong xã hội. Anh trai của bà là ông Phạm Khắc Lãm – nguyên Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Người Việt Nam ở nước ngoài; Tiến sĩ Phạm Khắc Chi – nguyên Hiệu trưởng đầu tiên và là người sáng lập ra Đại học Văn Lang – Đại học tư thục đầu tiên của Việt Nam…
Sao mai Nguyễn Thu Hằng kể về hậu trường biểu diễn tại đại lễ A80 ở Quảng trường Ba Đình sáng 2/9
Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành được thừa hưởng từ người cha tình yêu văn chương và từ người mẹ giọng ca Huế ngọt ngào. Chính người mẹ đã trực tiếp hướng dẫn Phạm Thị Thành chọn nghệ thuật biểu diễn để theo đuổi suốt cuộc đời. Ngay từ bé, bà đã ấp ủ ước mơ nghệ thuật.

Năm 14 tuổi, những tên tuổi lớn trong ngành âm nhạc như Lưu Hữu Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Đặng Đình Hưng đã thưa với cụ Phạm Khắc Hòe cho cô con gái gia nhập đoàn văn công Trung ương. Cuộc đời của bà thoát li gia đình từ đấy và bắt đầu một cuộc sống bốn bên đều là âm nhạc, ca kịch.

Năm 1970, bà được Nhà nước cử sang Nga học đạo diễn sân khấu. Sau 7 năm học, bà về nước và cùng Đạo diễn Hà Nhân viết đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ. Đề án được chấp nhận, năm 1978, Nhà hát Tuổi Trẻ được thành lập. Đạo diễn Hà Nhân làm Giám đốc, đạo diễn Phạm Thị Thành làm Phó Giám đốc.

Theo Nghệ sĩ Ưu tú Sĩ Tiến, ngày tuyển sinh cho Nhà hát Tuổi trẻ năm 1978, hơn 1.200 thí sinh đến dự thi chỉ chọn ra được hơn 20 người. Trong khóa học đầu tiên ngày ấy có nhiều người sau này trở thành nghệ sĩ có tên tuổi như: Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Khanh, Nghệ sĩ Ưu tú Chí Trung, Nghệ sĩ Nhân dân Minh Hằng, Nghệ sĩ Nhân dân Ngọc Huyền, Nghệ sĩ Nhân dân Anh Tú, Nghệ sĩ Ưu tú Đức Hải…
Em trai Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Lam nói lời xúc động về những câu chuyện của bố là Đại tá – nhạc sĩ Thuận Yến
Gắn bó với giai đoạn thăng trầm của lịch sử sân khấu thời hoàng kim, thời xã hội bao cấp, rồi chuyển đổi nền kinh tế thị trường, bà gần gũi những cây đa cây đề của sân khấu như Thế Lữ, Song Kim, Nguyễn Đình Nghi…

Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành và đạo diễn Hà Nhân là hai người phụ nữ tài năng được tôn vinh trong giới sân khấu Việt Nam, là người sáng lập ra Nhà hát Tuổi trẻ với sứ mệnh phục vụ khán giả trẻ, với nhiều loại hình biểu diễn sân khấu tiên phong, luôn nhận được sự yêu mến của khán giả trong và ngoài nước suốt gần năm thập niên qua.

Cả cuộc đời bà làm đạo diễn hơn 200 vở, trong đó gần 20 vở Huy chương Vàng và một số vở Huy chương Bạc. Kể cả mãi sau này ở tuổi 60 bà vẫn là cái tên được săn đón khi làm tổng đạo diễn những chương trình lễ hội quan trọng. Bà đạo diễn cho lễ hội lớn 990 năm Thăng Long- Hà Nội, 330 năm thành lập Khánh Hòa, 100 năm Đà Lạt, Festival Huế…
Bé gái 7 tuổi song ca cùng Mỹ Tâm trong đại lễ A80: Phương Mỹ Chi đón về khách sạn, 3 giờ chiều mới được về nhà
“Là thành viên BCH Hiệp hội Sân khấu Quốc tế dành cho thiếu nhi và thanh niên ASSITEJ và là Chủ tịch Hiệp hội ASSITEJ Việt Nam, bàn chân của nghệ sĩ đã đến nhiều nơi trên thế giới, học tập những tinh hoa của sân khấu nhiều nước để làm giàu vốn liếng tri thức của mình.

Bà tham gia nhiều dự án về nghệ thuật sân khấu của nước ngoài tại Việt Nam, nỗ lực để đưa nghệ thuật cổ truyền của dân tộc vào trong trường học. Bà còn là Phó chủ tịch Hiệp hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam, là đại biểu HĐND thành phố Hà Nội, tham gia công tác giảng dạy tại trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh…

Tiến sĩ, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành – nữ đạo diễn sân khấu đương đại đầu tiên của Việt Nam đã được nhận giải thưởng Văn học nghệ thuật Nhà nước vào năm 2012.