– Theo đại biểu Trịnh Xuân An, nhà đầu tư làm dự án đường sắt Bắc – Nam phải chứng minh đủ năng lực và cần bổ sung quy định chặt chẽ để bảo đảm tính khả thi trong năng lực tài chính.

Chiều 18/6, phát biểu thảo luận về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho rằng nhà đầu tư muốn tham gia dự án đường sắt Bắc – Nam phải có đủ năng lực.

Đại biểu đồng ý với nguyên tắc nhà đầu tư quan trọng nhất là vấn đề vốn. Theo đại biểu, là nhà đầu tư thì phải có khả năng huy động chứ không phải chứng minh; nếu nhà đầu tư chứng minh thì cơ quan chức năng lại đi điều tra, khảo sát.

“Chữ chứng minh là không đạt yêu cầu, đã là nhà đầu tư thì phải có khả năng huy động vốn”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng đầu tư dự án bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước là vấn đề rất quan trọng của dự án luật này.

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Trương Trọng Nghĩa, ông An cho rằng là nhà đầu tư thì phải chứng minh đủ năng lực và khả năng thu xếp vốn. Cần phải bổ sung quy định chặt chẽ để bảo đảm tính khả thi trong năng lực tài chính.

“Không thể đưa ra một báo cáo chung chung là vốn chủ sở hữu thế này, vốn đi vay ra làm sao, rất cần thiết phải cụ thể hơn năng lực tài chính của chủ đầu tư. Vừa rồi có trường hợp một nhà đầu tư ất ơ ở đâu đó nói tôi có 100 tỷ USD để làm dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nhà đầu tư này có thể nói là trên trời rơi xuống, rất khó để hình dung được. Họ làm văn bản gửi nhưng tôi nghĩ việc chứng minh của người ta rất mơ hồ”, ông An nêu dẫn chứng.

Theo đại biểu, cần thiết phải có một cơ chế để thẩm định, thậm chí có những hội đồng thẩm định và đặc biệt phải kiểm toán độc lập. Đặc biệt, phải có những cơ chế kiểm tra chéo để có những nhà đầu tư thực sự có năng lực.

Phát biểu sau đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết đầu tư đường sắt thu hồi vốn rất lâu, như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam thì theo tính toán thời gian thu hồi vốn phải mất 140 năm.

Vì thế, ông Minh cho rằng phải làm sao để hài hòa được lợi ích các bên. Trong đó, giải pháp TOD sẽ mang lại lợi ích kép, giúp chỉnh trang đô thị, phát triển kinh tế xã hội và người dân cũng rất cần.

Theo Bộ trưởng Minh, dự thảo luật đã có các quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn ngoài Nhà nước để thể chế hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Minh cho rằng quy định này sẽ mở ra cơ hội cho tư nhân và huy động được nguồn lực tư nhân cho đầu tư và phát triển đường sắt. Qua đó, góp phần làm giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết cơ quan soạn thảo vẫn có thiết chế vai trò quản lý Nhà nước, phê duyệt khung tiêu chuẩn để kiểm soát về công nghệ, giữ thẩm quyền của cơ quan chuyên môn về xây dựng thực hiện thẩm định, kiểm tra công tác nghiệm thu về chất lượng.

Chia sẻ về những lo lắng của đại biểu, song ông Minh khẳng định sẽ không có chuyện nhà đầu tư tham gia làm đường sắt rồi lại bán cho nhà đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho biết trong dự thảo luật đã có chính sách về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với tư duy là vừa khơi thông, tháo gỡ nhưng cũng không thể thiếu các thiết chế để giám sát công khai, minh bạch.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định dự thảo luật đã quy định khi đấu thầu hay chỉ định thầu thì phải có sự tham gia đại diện các cơ quan như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, cơ quan thanh tra, kiểm toán. Tất cả các tổ chức, cá nhân tham gia đều chịu sự điều chỉnh của nhiều luật, nhiều bộ luật khác nhau, đặc biệt là Bộ luật Hình sự.