Vụ việc gióng lên hồi chuông báo động khẩn cấp về nguy cơ các sản phẩm này bị tuồn ngược ra thị trường, đe dọa trực tiếp sức khỏe cộng đồng

Sáng 6-6, người dân phát hiện số lượng lớn thuốc, thực phẩm chức năng bị vứt bỏ ở khu đất đường Nguyễn Văn Linh, ấp 12, xã Phong Phú, huyện Bình Chánh, TP HCM.

Công an vào cuộc

Theo ghi nhận tại hiện trường, hàng ngàn vỉ thuốc và hộp thực phẩm chức năng thuộc nhiều nhãn hiệu khác nhau bị vứt bỏ la liệt.

Đáng chú ý, tất cả các sản phẩm này đều là những nhãn hiệu quen thuộc, được sản xuất tại Hà Nội và Thanh Hóa, với hạn sử dụng còn hơn 2 năm. Nhiều sản phẩm vẫn còn nguyên trong hộp, thùng carton, trong đó có cả dạng si-rô.

Trên bao bì, một số sản phẩm được quảng cáo có thành phần chiết xuất từ sụn cá mập, tổ yến, nhung hươu, nhân sâm, cây chùm ngây, nguyên liệu nhập từ Mỹ… và được giới thiệu là tốt cho phụ nữ mang thai, trẻ em, người già, người có tiền sử cao huyết áp. Trong số đó, sản phẩm dành cho trẻ em và phụ nữ có thai chiếm số lượng nhiều nhất.

Hiện trường cũng ghi nhận một số bao bì có dấu hiệu bị tẩy xóa, bong tróc thông tin.

Ngay sau khi tiếp nhận tin báo, chính quyền địa phương đã cử lực lượng đến phong tỏa, ghi nhận hiện trường để phục vụ công tác xử lý. Cùng ngày, các đơn vị nghiệp vụ của Công an TP HCM cũng đã vào cuộc để xác minh, làm rõ vụ việc.

 

Số lượng lớn thuốc, thực phẩm chức năng bị vứt bỏ ở huyện Bình Chánh ngày 6-6Ảnh: LƯ THÁI HÙNG

Buộc phải tiêu hủy

Trước vụ việc trên, đại diện Sở Y tế TP HCM cho biết theo quy định tại Thông tư 03/2020/TT-BYT của Bộ Y tế, các loại thuốc bắt buộc phải tiêu hủy, ngoài những loại đã bị thu hồi, còn bao gồm: thuốc giả, thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thuốc hết hạn sử dụng, thuốc chứa chất cấm, thuốc sản xuất từ nguyên liệu không đạt chuẩn và thuốc thuộc các trường hợp bị xử phạt theo nghị định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Bên cạnh đó, thông tư cũng yêu cầu cơ sở có thuốc bị tiêu hủy phải tự thành lập hội đồng hủy thuốc và quyết định phương pháp hủy phù hợp, bảo đảm việc tiêu hủy không gây hại cho con người, động vật và môi trường. Đồng thời, cơ sở phải báo cáo kết quả tiêu hủy kèm theo biên bản gửi về Sở Y tế địa phương, không cần có văn bản đề nghị trước.

Đối với thực phẩm chức năng, dược sĩ – bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Thị Thanh Hương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Y Dược học Dân tộc TP HCM, cho biết việc tiêu hủy thực phẩm chức năng dù là hàng thật hay giả cũng phải tuân thủ quy trình xử lý nghiêm ngặt.

“Tất cả những sản phẩm liên quan đến thuốc hoặc thực phẩm chức năng đều có khả năng ảnh hưởng đến môi trường. Do đó, quy trình tiêu hủy cần phải có sự giám sát và báo cáo với cơ quan chức năng” – dược sĩ Thanh Hương nhấn mạnh.

Nếu các doanh nghiệp muốn tiêu hủy lô sản phẩm, họ cần thu hồi về kho, lập hồ sơ báo cáo với các cơ quan quản lý. Sau đó, việc tiêu hủy sẽ được thực hiện theo quy định về xử lý rác thải y tế và rác thải đặc thù.

Dược sĩ Thanh Hương cảnh báo thêm rằng khi các sản phẩm còn nguyên bao bì, hạn sử dụng kéo dài, chúng rất dễ bị người dân nhặt lại, sử dụng hoặc tuồn ra thị trường.

“Một hộp thực phẩm chức năng nhìn còn mới, không ai biết nó là hàng thật hay giả. Người dân có thể nhặt về, đem bán hoặc sử dụng, rất nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng” – dược sĩ Thanh Hương chia sẻ.

Theo luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, vụ việc không chỉ gióng lên hồi chuông báo động về ý thức bảo vệ môi trường mà còn hé lộ những lỗ hổng trong công tác quản lý dược phẩm và thực phẩm chức năng, đồng thời đặt ra câu hỏi cấp thiết về trách nhiệm của các bên liên quan.

Trách nhiệm chính và trực tiếp nhất thuộc về cá nhân hoặc tổ chức đã thực hiện hành vi vứt bỏ số thuốc và thực phẩm chức năng này. Hành vi vứt bỏ chất thải nguy hại (dược phẩm, hóa chất) không đúng nơi quy định là hành vi vi phạm nghiêm trọng Luật Bảo vệ môi trường 2020. Cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi này sẽ phải đối mặt với các biện pháp xử phạt hành chính, bao gồm phạt tiền và buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả, thu gom và xử lý toàn bộ số chất thải đã vứt bỏ theo đúng quy định.

Trách nhiệm tiếp theo là nhà sản xuất hoặc nhà phân phối, bán lẻ. Trách nhiệm của các đơn vị này phụ thuộc vào nguồn gốc và tình trạng của số sản phẩm bị vứt bỏ, điều đang được các cơ quan chức năng làm rõ.

Trường hợp sản phẩm là hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc: Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán hàng giả: Nếu kết quả giám định cho thấy đây là hàng giả, các đối tượng sản xuất và buôn bán số sản phẩm này phải chịu trách nhiệm hình sự. Đối với tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh thuốc phòng bệnh theo điều 194 Bộ Luật Hình sự 2015 có mức hình phạt cao nhất là tử hình khi thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng và gây hậu quả lớn cho xã hội. Trách nhiệm của đơn vị phân phối/bán lẻ: Nếu các đơn vị này có liên quan đến việc lưu thông hàng giả, họ cũng sẽ bị liên đới chịu trách nhiệm.

Trường hợp sản phẩm là hàng thật nhưng bị vứt bỏ (do hết hạn, lỗi mốt, hoặc các lý do khác): Theo quy định các cơ sở kinh doanh dược và thực phẩm chức năng có trách nhiệm phải thu hồi và xử lý các sản phẩm không bảo đảm chất lượng, hết hạn sử dụng. Quy trình tiêu hủy phải được thực hiện một cách an toàn, đúng quy định, bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường và phải có sự giám sát của Sở Y tế.