Dân số Việt Nam đang là hơn 100 triệu người. Nếu miễn viện phí toàn dân, số tiền cần chi sẽ rất lớn

Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu xây dựng Đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030-2035. Đây là một định hướng mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, cụ thể hóa quan điểm “dân thụ hưởng” trên nền tảng phát triển bền vững đất nước.

Lộ trình thực hiện làm 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu sẽ ưu tiên các nhóm yếu thế như người nghèo, người có công, trẻ em, người cao tuổi. Giai đoạn từ năm 2026 trở đi sẽ triển khai khám sức khỏe định kỳ hàng năm cho toàn dân và tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030–2035.

Theo thông tin từ cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ vào chiều 6/5/2025, Bộ Y tế cho biết với 100 triệu người dân và chi phí trung bình khoảng 250.000 đồng/lần khám thì ngân sách cần thiết để đảm bảo mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ mỗi năm một lần là khoảng 25.000 tỷ đồng. Theo thông tin từ báo Nhân Dân, tổng ngân sách chi cho y tế vào năm 2020 là 272.240 tỷ đồng, trong đó Bảo hiểm y tế khoảng 100.000 tỷ đồng. Con số ước tính này cho thấy mức độ thử thách đặt ra trong việc cân đối ngân sách. Tuy nhiên, bài toán “trăm nghìn tỷ” khi miễn viện phí toàn dân không phải là không có lời giải.

3 nguồn lực chính để đạt mục tiêu miễn viện phí toàn dân

Đề án miễn viện phí toàn dân đang nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân. (Ảnh: Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế)

PGS.TS Đào Xuân Cơ – Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho hay để tiến tới miễn viện phí toàn dân, nguồn lực tài chính là yếu tố then chốt, báo VnExpress thông tin. Ông Cơ cho biết, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu miễn viện phí trong một thập kỷ tới dựa trên ba nguồn lực chính: bảo hiểm y tế toàn dân, ngân sách nhà nước, nguồn lực xã hội hóa.

Theo đó, bảo hiểm y tế toàn dân là chính sách trụ cột. Ông Cơ cho rằng, cần mở rộng độ bao phủ, đồng thời đa dạng hóa hình thức bảo hiểm để đảm bảo 100% người dân đều được bảo vệ.

Theo thông tin từ báo Nhân Dân, mặc dù Việt Nam đã đạt tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế hơn 94% nhưng gói quyền lợi hiện tại chưa đáp ứng tương xứng với chi phí điều trị hiện đại, trong khi danh mục thuốc, kỹ thuật mới và trang thiết bị tiên tiến vẫn chưa được cập nhật thường xuyên. Do đó, bên cạnh việc sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế năm 2024, cần tiếp tục tái cấu trúc quỹ bảo hiểm, điều chỉnh mức đóng theo thu nhập thay vì lương cơ sở, nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ, đồng thời mở rộng quyền lợi một cách hợp lý và có kiểm soát, báo Nhân Dân thông tin.

Đối với ngân sách nhà nước và nguồn lực xã hội hóa, theo các chuyên gia, Việt Nam nên học hỏi các nước trên thế giới việc huy động mạnh các nguồn lực này. Theo báo VnExpress, một số nước trên thế giới đã sử dụng doanh thu từ việc tăng thuế rượu bia, thuốc lá và đồ uống có đường để bù đắp vào ngân sách chi cho y tế. Ví dụ, ở Thái Lan, 2% thuế từ rượu và thuốc lá tương đương 120 triệu USD/năm đã được sử dụng cho việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Còn Philippines dành đến 85% thuế thuốc lá để chi cho y tế.

Tại Việt Nam, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đã chính thức được Quốc hội Việt Nam thông qua vào ngày 14/6/2025. Theo đó, Luật chính thức áp dụng lộ trình tăng thuế đối với rượu bia, thuốc lá và lần đầu tiên đưa nước giải khát có đường vào diện chịu thuế từ năm 2026 đến 2031.

Cũng theo báo VnExpress, nhiều bệnh viện phi lợi nhuận ở các nước phát triển hoạt động hiệu quả nhờ nguồn vốn từ xã hội hóa và từ các doanh nghiệp đầu tư vào quỹ an sinh. Do đó, cần có cơ chế để huy động mạnh mẽ nguồn lực này tham gia vào công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân.