Ngày 18-9, trao đổi tại Hội nghị giáo dục đại học, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh đến việc sắp xếp, sáp nhập cơ sở đại học.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn: “Nắm chắc cái cần nắm, buông dứt khoát cái cần buông” – Ảnh: Bộ GD-ĐT

Tinh giản, sắp xếp có thể sẽ chỉ định, không do các đơn vị lựa chọn

Phát biểu kết luận tại Hội nghị giáo dục đại học năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết Nghị quyết số 71 của Trung ương đã đánh giá đúng hơn về vị trí, vai trò của giáo dục đại học với đầu tư tương xứng; mong muốn các trường đại học phát triển tốc độ nhanh, mạnh hơn, định hướng rõ ràng hơn nữa.

Nghị quyết cũng đặt yêu cầu rất cao về chất lượng và mục tiêu đào tạo nhân tài. Trong đó các trường đại học công lập cần có tính định hướng, dẫn dắt cao hơn. Các trường ngoài công lập phải được tạo điều kiện tốt hơn để phát triển.

Bộ trưởng cho rằng đây là thời cơ, là thời vận, là điểm bứt phá quan trọng, nếu không kịp thời nắm bắt, phát huy lợi thế, sẽ lỡ nhịp. Vì vậy, tư duy cần đặt ra lúc này là làm thế nào để không bỏ lỡ thời cơ, tận dụng được cơ hội, hoàn thành sứ mệnh phát triển giáo dục đại học. Bộ trưởng mong muốn toàn ngành chung tay hành động để nắm bắt thời cơ hiếm có.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết sắp tới giáo dục đại học sẽ bước vào giai đoạn sắp xếp, sáp nhập, tinh giản. Theo đó, các cơ sở có thể sẽ được chỉ định sáp nhập, chứ không do các đơn vị lựa chọn.

Ngoài khối trường công an, quân đội do hai bộ chủ quản quyết định và nhóm trường tư thục, cả nước hiện có khoảng 140 trường đại học công lập sẽ nằm trong diện sáp nhập, tinh giản. Có thể trường trung ương nhập với trường địa phương, hoặc nhiều trường trung ương nhập với nhau, nhiều trường địa phương nhập với nhau…

Quan điểm của Bộ Giáo dục và Đào tạo là khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, thiếu phát triển giữa các trường, đặc biệt là những trường gần nhau về lĩnh vực. Ban chỉ đạo của bộ đã xây dựng phương án, báo cáo Thủ tướng, chờ ý kiến chỉ đạo trước khi triển khai. Tinh thần là sắp xếp để các trường mạnh lên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giảm nội dung can thiệp trực tiếp

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giảm bớt những nội dung can thiệp trực tiếp, thực hiện phân cấp, phân quyền, ủy quyền nhiều hơn. Nguyên tắc là “nắm chắc cái cần nắm, buông dứt khoát cái cần buông”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết.

Cụ thể, bộ chủ quản sẽ tập trung ba việc. Thứ nhất là cấp phép, rút phép, đóng cửa, giải thể để thực hiện quyền quản lý nhà nước. Thứ hai là bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển lãnh đạo. Thứ ba là phê duyệt chiến lược, sứ mệnh, mục tiêu của cơ sở giáo dục đại học công lập.

Các trường được trao quyền tự chủ mạnh mẽ hơn trong học thuật, tài chính, khoa học, đào tạo…

Về vấn đề tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học không phụ thuộc vào độ tự chủ tài chính, Bộ trưởng cho biết sắp tới sẽ ban hành nghị định riêng.

Bộ sẽ tham mưu Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, Bộ Tài chính, chuyển mạnh từ hỗ trợ kinh phí thường xuyên sang hình thức đặt hàng, hỗ trợ trực tiếp qua người học, để trường chủ động hơn về nguồn thu.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang trình Quốc hội Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa giáo dục đại học, với nguồn lực đầu tư rất lớn, cùng nhiều nguồn vốn khác sẽ tiếp tục được huy động cho lĩnh vực này, nhằm hướng tới mục tiêu hiện đại hóa các trường đại học. Do đó, việc chuẩn bị đầu tư, giải ngân cho hạ tầng, xây dựng trường lớp, phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu cần được triển khai khẩn trương, nếu không sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ.