Đây là những đề xuất đổi mới của ngành GD&ĐT liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh đại học

Ngày 23 tháng 9 năm 2025, báo Đời sống Pháp luật đăng tải bài viết với tiêu đề “Hàng triệu học sinh và phụ huynh trên toàn quốc cần nắm được thông tin này”. Nội dung như sau:

Bộ Giáo dục – Đào tạo lấy ý kiến về bỏ xét tuyển học bạ, giới hạn nguyện vọng xét tuyển

Tại Hội nghị Giáo dục đại học được tổ chức cách đây ít ngày, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã tổ chức lấy ý kiến các đại biểu về hai vấn đề lớn: có nên tiếp tục sử dụng phương thức xét tuyển học bạ THPT và có nên giới hạn số nguyện vọng xét tuyển của thí sinh.

Trong nhiều năm qua, xét tuyển học bạ THPT là một trong những phương thức chính để tuyển sinh đại học. Không chỉ các trường “tốp dưới” mà cả nhiều trường đại học có thương hiệu cũng triển khai, với các yêu cầu riêng. Có thời điểm, nhiều trường còn dành tỷ lệ chỉ tiêu cho phương thức này nhiều hơn cả kết quả thi tốt nghiệp THPT.

Tuy nhiên, phương thức này cũng vấp phải không ít tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng việc quá phụ thuộc vào học bạ dễ dẫn tới hiện tượng “làm đẹp học bạ”, gây ảnh hưởng đến sự công bằng trong tuyển sinh.

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, năm 2025, xét tuyển học bạ chiếm 42,4%, xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT chiếm 39,1%, còn lại là các phương thức khác. Bộ đang cân nhắc hai lựa chọn: hoặc bỏ hẳn, hoặc tiếp tục duy trì xét tuyển học bạ.

Một nội dung khác cũng được đưa ra lấy ý kiến là việc giới hạn số nguyện vọng xét tuyển. Ba phương án được đưa ra gồm: Giới hạn tối đa 5 nguyện vọng; Giới hạn tối đa 10 nguyện vọng; Tiếp tục không giới hạn như hiện nay.

Tuyển sinh đại học tại Việt Nam ngày càng đa dạng và cạnh tranh. Tuy nhiên, việc cân nhắc giữa mở rộng cơ hội cho thí sinh và đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong tuyển sinh là vấn đề cần tiếp tục bàn thảo.

Quyết định cuối cùng của Bộ GD-ĐT về việc giữ hay bỏ xét tuyển học bạ, cũng như việc có nên giới hạn số nguyện vọng, hứa hẹn sẽ tác động mạnh mẽ đến mùa tuyển sinh những năm tới.

 Chính phủ yêu cầu Bộ GD&ĐT xây dựng đề án thi tốt nghiệp THPT, thi đại học trên máy tính

Mới đây, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 281 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị, đặt mục tiêu tạo đột phá căn bản và toàn diện trong phát triển giáo dục và đào tạo.

Một trong những trọng tâm của chương trình là chuyển đổi số toàn diện. Trong năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) được giao xây dựng Nghị định quản lý dữ liệu giáo dục, đồng thời triển khai cơ sở dữ liệu học bạ số và văn bằng số cho người học trên phạm vi toàn quốc, gắn với mã định danh cá nhân.

Đáng chú ý, đến năm 2026, Bộ GD-ĐT sẽ xây dựng Đề án tổ chức thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh đại học, giáo dục nghề nghiệp và các kỳ thi đánh giá diện rộng trên máy tính.

Ý tưởng tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính đã được Bộ GD-ĐT đề cập từ năm 2019, với kế hoạch thí điểm tại một số địa phương sau năm 2020. Tuy nhiên, kế hoạch này vẫn chưa được triển khai thực tế.

Đến tháng 6/2025, Thủ tướng đã chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, đặt mục tiêu thí điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính vào năm 2027. Đây được xem là bước đi quan trọng để nâng cao tính công bằng, khách quan, đồng thời phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong giáo dục.

Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 281 với các nhiệm vụ cụ thể được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển đột phá trong quản lý, thi cử và tuyển sinh. Nếu được triển khai đồng bộ, chương trình không chỉ giúp giảm áp lực cho học sinh và phụ huynh, mà còn góp phần hiện đại hóa hệ thống giáo dục, tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế.

Báo Lao Động cũng đăng tải bài viết với tiêu đề “Nên duy trì hay bỏ xét tuyển đại học bằng học bạ THPT”. Nội dung như sau:

Tại Hội nghị giáo dục đại học năm 2025, Bộ GDĐT phát phiếu khảo sát lấy ý kiến các cơ sở giáo dục đại học về 2 nội dung cho mùa tuyển sinh năm sau: Bỏ xét tuyển học bạ và khống chế số lượng nguyện vọng đăng kí xét tuyển.

Ở nội dung xét học bạ, Bộ GDĐT đưa ra 2 phương án: Bỏ xét tuyển bằng học bạ hay tiếp tục xét tuyển bằng học bạ.

Xét học bạ là phương thức xét tuyển phổ biến của các trường đại học, có tỉ lệ thí sinh nhập học cao với khoảng 30-50%. Đa số các trường thường lấy điểm 3-5 học kỳ từ lớp 10 đến 12.
Xét học bạ THPT là phương án tuyển sinh được nhiều thí sinh lựa chọn trong các năm qua. Ảnh: Vân Trang
Trong vài năm trở lại đây, nhiều trường top đầu có xu hướng giảm dần chỉ tiêu tuyển sinh bằng phương thức này hoặc bỏ hẳn vì lo ngại chất lượng đầu vào. Trong khi đó, nhóm trường top dưới vẫn ưu tiên, dành phần lớn chỉ tiêu cho phương thức này.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GDĐT) cho biết, năm 2025, thống kê sơ bộ cho thấy, có 17 phương thức xét tuyển được các cơ sở giáo dục đại học sử dụng. Trong đó, tỉ lệ dùng phương thức xét học bạ THPT là 42,4%, số xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT chiếm 39,1%, còn lại là các phương thức khác chiếm 18,5%.

Dù tỉ lệ dùng phương thức xét học bạ cao, song, đây lại là phương thức gây nhiều tranh cãi.

Theo tương quan giữa kết quả thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ của học sinh lớp 12 trong cả nước do Bộ GDĐT công bố cho thấy, điểm trung bình học bạ của thí sinh cao hơn đến 2,26 điểm so với điểm thi tốt nghiệp THPT 2025. Môn Văn có độ chênh thấp nhất – khoảng 0,12 điểm, trong khi đó, mức chênh lớn nhất ở môn Toán và Công nghệ Công nghiệp.

Điểm trung bình học bạ môn Toán là 7,03, cao hơn 2,25 điểm so với điểm thi. Tiếp đó là môn Tiếng Anh, khi điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT thấp hơn 1,57 điểm so với học bạ.

Chị Thu Hoài (phường Kim Mã, Hà Nội), phụ huynh có con học lớp 11 ủng hộ việc bỏ phương án xét tuyển bằng học bạ THPT vì cho rằng, phương thức này chưa thực sự công bằng.

“Vẫn còn tình trạng học sinh đi học thêm với cô giáo để làm đẹp học bạ. Chưa kể, việc kiểm tra, đánh giá học sinh tại các trường, các địa phương là không đồng đều” – chị Hoài nói.

Về phía các trường đại học, PGS.TS Nguyễn Thanh Chương – Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Giao thông Vận tải cho rằng, cần có đánh giá kỹ lưỡng thay vì quyết định vội vàng về việc bỏ xét tuyển học bạ bởi đây là một kênh quan trọng, phản ánh kết quả học tập của cả quá trình ở bậc phổ thông.

Theo ông Chương, tùy từng ngành, từng trường sẽ có cách điều chỉnh phù hợp. Chẳng hạn, những ngành đặc thù như Kiến trúc bắt buộc phải có môn năng khiếu; còn nhiều ngành khác, việc xét học bạ hoàn toàn khả thi.

“Chẳng hạn các trường có thể dành khoảng 2 – 3% chỉ tiêu xét tuyển học bạ, còn lại dành cho các phương thức xét tuyển khác. Thực tế, nhiều trường hiện chỉ dành một tỉ lệ nhỏ cho xét tuyển học bạ để mở thêm cơ hội cho thí sinh. Thay vì bỏ hẳn, nên có lộ trình điều chỉnh, đảm bảo cân bằng giữa các phương thức tuyển sinh và tạo thêm cơ hội cho thí sinh”, PGS.TS Nguyễn Thanh Chương nêu quan điểm.

TS Lê Viết Khuyến – Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cũng nhiều lần bày tỏ e ngại về tiêu cực trong xét tuyển bằng học bạ THPT. Nguyên nhân là do chất lượng đào tạo tại các cơ sở giáo dục ở nước ta vẫn chưa đồng đều nên việc chấm điểm cho học sinh ở mỗi cơ sở cũng là khác nhau. Điều này khiến việc xét tuyển học bạ THPT mà không kèm theo các tiêu chí bổ trợ sẽ không đảm bảo công bằng.

“Theo tôi, điểm học bạ chỉ nên là một tiêu chí phụ, bổ trợ cho điểm thi của kì thi tốt nghiệp THPT. Đồng thời việc bỏ xét học bạ không làm giảm cơ hội vào đại học hay thiệt thòi cho thí sinh” – TS Lê Viết Khuyến nói.