Chia sẻ từ người thím: “Từ khi cháu bị bệnh đến nay, em đã vay ngân hàng 50 triệu đồng. Riêng chuyến đi điều trị lần này, em tiếp tục vay thêm 40 triệu từ người thân, bạn bè – nhưng vẫn chưa đủ để xoay xở. Em thật lòng biết ơn tình cảm và sự quan tâm mà mọi người đã dành cho gia đình em. Nhưng em xin phép không nhận tiền ủng hộ, để những phần giúp đỡ đó có thể đến được với những người khó khăn hơn ạ.”

Trước đó Câu chuyện hai người dân vùng cao vụ cuốc xe chặt chém gần 5 triệu đồng cho một chuyến đi chưa đầy 30km tại Hà Nội gây bức xúc lớn trong dư luận.

Vụ cuốc xe chặt chém 5 triệu đồng ở Hà Nội là biểu hiện của hành vi cưỡng đoạt tài sản. Ảnh: Hữu Chánh
Liên quan đến nội dung này, bạn đọc Nguyễn Minh T. (Lào Cai) gửi ý kiến thắc mắc: “Tôi rất bức xúc khi đọc vụ việc hai người vùng cao bị thu gần 5 triệu đồng cho quãng đường chưa đầy 30km tại Hà Nội, mà tài xế không hề công khai giá, cũng không xuất hóa đơn”.

“Xin hỏi, hành vi này có vi phạm pháp luật không? Người dân nên làm gì để tố cáo các hành vi tương tự? Và có giải pháp nào để ngăn chặn tình trạng này?” – bạn đọc đặt câu hỏi.

Trao đổi với phóng viên Lao Động, Luật sư Hoàng Văn Hà đã có những phân tích cụ thể về quyền tố cáo, các bằng chứng cần thu thập và cơ chế pháp lý bảo vệ người dân.

PV – Taxi không công khai bảng giá, thu tiền không hóa đơn: Có vi phạm pháp luật?

Luật sư Hoàng Văn Hà: Theo Nghị định 158/2024/NĐ-CP, tất cả phương tiện vận tải hành khách thu tiền phải niêm yết công khai giá cước, thông tin tài xế, biển số xe và cung cấp hóa đơn khi thanh toán. Việc không thực hiện điều này là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt lên tới 15 triệu đồng, thậm chí tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh nếu tái phạm.

Trong trường hợp có dấu hiệu lừa đảo hoặc cưỡng đoạt – đặc biệt nếu có sự dàn cảnh, ép giá, đe dọa hoặc lợi dụng hoàn cảnh nạn nhân – hành vi có thể bị xử lý hình sự.
Hai nạn nhân trong vụ chặt chém 4,2 triệu đồng tiền taxi hôm 13.6 tại Hà Nội. Ảnh: Xuân Trường
– Người dân có thể tố cáo ở đâu khi bị “chặt chém”?

– Khi bị “chặt chém” trong quá trình sử dụng dịch vụ taxi hoặc xe ôm, người dân cần nhanh chóng trình báo sự việc tại Công an phường nơi xảy ra vụ việc. Đồng thời, có thể gửi phản ánh đến Đội Cảnh sát hình sự địa phương, Thanh tra giao thông qua đường dây nóng hoặc liên hệ Tổng đài Bộ Giao thông Vận tải.

Việc tố cáo sẽ hiệu quả hơn nếu người dân cung cấp được đầy đủ bằng chứng như: hình ảnh, video ghi lại sự việc và lời nói của tài xế; ảnh chụp biển số xe, thông tin lộ trình qua định vị điện thoại; biên lai chuyển khoản hoặc mã QR thanh toán; và thông tin nhân chứng đi cùng (nếu có). Những dữ liệu này sẽ là căn cứ quan trọng để cơ quan chức năng xác minh, xử lý hành vi vi phạm, đồng thời góp phần ngăn chặn tình trạng lợi dụng người dân yếu thế tại các điểm nóng như bệnh viện, bến xe.

Hơn nữa, việc thanh toán bằng mã QR để lại dấu vết điện tử rõ ràng trên hệ thống ngân hàng, qua đó trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho cơ quan điều tra trong quá trình xác minh, làm rõ vụ việc. Thông tin giao dịch có thể giúp truy ra chủ tài khoản nhận tiền, xác định thời gian, địa điểm và thiết bị thực hiện giao dịch.

Trong nhiều vụ việc liên quan đến lừa đảo hay cưỡng đoạt tài sản, dữ liệu từ các giao dịch QR đã trở thành bằng chứng quan trọng, góp phần làm sáng tỏ hành vi phạm pháp và xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định pháp luật.
Anh Giàng Hồ (áo vàng – nạn nhân) cùng một số đối tượng có hành vi “chặt chém” thực nghiệm lại hiện trường, chiều 16.6. Ảnh: Đặng Tiến
– Nếu phát hiện có sự cấu kết giữa tài xế, cò mồi, người giả danh – có bị xử lý hình sự theo nhóm tổ chức hay không?

– Trong trường hợp tài xế, cò mồi và các đối tượng giả danh có dấu hiệu cấu kết, phân vai để dàn cảnh lừa đảo hoặc chiếm đoạt tiền của hành khách, hành vi này hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự với tư cách là tội phạm có tổ chức. Theo Điều 17 Bộ luật Hình sự, nếu cơ quan điều tra xác định có sự phối hợp chặt chẽ, hành vi lặp đi lặp lại và có mục đích chiếm đoạt tài sản, nhóm đối tượng liên quan sẽ bị xem xét với tình tiết tăng nặng.

Các tội danh có thể áp dụng bao gồm: lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cưỡng đoạt tài sản hoặc sử dụng mạng viễn thông, internet để thực hiện hành vi phạm tội. Tùy theo mức độ nghiêm trọng và giá trị chiếm đoạt, các bị cáo có thể phải đối diện với khung hình phạt lên tới 10 năm tù hoặc hơn.

Vụ việc “cuốc xe gần 5 triệu đồng” tại Hà Nội vì thế không thể xem là sự việc đơn lẻ mang tính chất “chặt chém”, mà có dấu hiệu rõ ràng của hành vi lừa đảo có tổ chức.

Đây là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với công tác quản lý vận tải hành khách tự phát, đặc biệt tại những địa điểm phức tạp như cổng bệnh viện, bến xe – nơi mà người dân yếu thế, không thông thạo ngôn ngữ hay pháp luật dễ trở thành “con mồi” cho những đường dây trục lợi tinh vi.

Dù đang chật vật giữa bệnh tật và nợ nần, họ vẫn chọn nhường phần hỗ trợ cho người khác – vì lòng tự trọng và tấm lòng rộng lớn hơn cả hoàn cảnh.