Bị nước chia cắt bất ngờ giữa vùng lũ xã Nhôn Mai (Nghệ An), 24 sinh viên tình nguyện đã trải qua những ngày sống như người dân bản địa, đầy tình người, trách nhiệm và yêu thương.

Chuyến đi kết thúc trong một trận lũ lịch sử

Ngày 13/7, đội sinh viên tình nguyện mang số hiệu 2517 của Trường Đại học Vinh (Nghệ An) gồm 24 thành viên xuất phát đến xã Nhôn Mai (huyện Tương Dương cũ), tỉnh Nghệ An, bắt đầu chiến dịch “Mùa hè xanh”. Những ngày đầu, các bạn trẻ miệt mài cùng người dân phát cỏ, san nền, dạy học cho trẻ em, làm đường vào bản.

Mỗi ngày trôi qua là những buổi lao động đẫm mồ hôi, là tiếng cười vang dưới mái trường tạm, là ánh mắt người dân bản xúc động khi con đường nhỏ trước nhà được dọn sạch cỏ dại. Không ai ngờ, chuyến đi đầy ắp nụ cười ấy lại khép lại bằng một trận lũ lịch sử.

Tối 21/7, đội sinh viên bắt đầu thu dọn hành lý, chuẩn bị rời bản về nhà sau gần 2 tuần làm nhiệm vụ trong chiến dịch. Cũng trong đêm đó, trời mưa như trút.

Sáng 22/7, nước từ khe Khe Hỷ cuồn cuộn đổ về. Cầu tràn bị lũ cuốn, bùn đất tràn vào bản, các tuyến đường bị đứt gãy, chia cắt hoàn toàn. Nhôn Mai biến thành ốc đảo bị cô lập giữa biển nước và sạt lở.

“Lúc đó, không điện, không sóng, không tiếp tế, không ai trong chúng em kịp gọi về báo tin cho gia đình. Nhưng thay vì hoảng loạn, cả đội cùng kiểm tra lại nơi trú ẩn, gia cố phòng ở tại ký túc xá Trường Tiểu học Nhôn Mai rồi lập tức liên hệ với đồn Biên phòng, công an, cán bộ xã để phối hợp sơ tán người dân ở vùng nguy hiểm”, Trần Thị Xuân Mai, đội trưởng kể.

Nhiều nhà dân bị sập hoàn toàn khi cơn lũ đi qua. Những người trẻ chưa từng trải qua tình huống sinh tử, bỗng trở thành lực lượng xung kích cứu dân. Các bạn chia nhau tiếp tế, bưng lúa, gánh gạo từ vùng trũng lên vùng cao, đưa trẻ nhỏ và người già đến nhà văn hóa trú tạm.

“Lúc đó chẳng còn ai là sinh viên hay người bản xứ nữa. Ai cũng là người đang cố sống và giúp người khác sống”, Xuân Mai nói.

Những ngày sống như người con của bản làng

Phan Thị Như Trang, sinh viên năm hai, lần đầu tham gia chiến dịch tình nguyện, đã không nghĩ chuyến đi hè lại trở thành một cuộc “sát hạch” về lòng can đảm và tình người.

“Ba ngày không thể liên lạc với mẹ, em rất lo. Nhưng chính thời gian đó lại giúp em hiểu sâu hơn thế nào là sống có trách nhiệm. Khi dân bản cần, mình không thể quay lưng”, Trang nói.

Trang nhớ nhất là khi một cụ bà người Thái dúi vào tay cô một bọc xôi nếp nóng và bảo: “Ăn đi con, đừng để đói”. Khi ấy, cô vừa dầm mưa ba tiếng, cùng dân bản gỡ từng viên đá, kê lại móng cho một căn nhà bị lệch sau lũ.

“Em không nghĩ mình có thể làm được những việc như vậy. Nhưng tụi em làm, vì thấy bà con còn vất vả hơn. Họ chẳng còn gì sau lũ, vậy mà vẫn chia cho tụi em từng bát cơm, bó rau”, Trang nghẹn giọng kể.

Những đêm ngủ ngoài sân trường, tiếng ếch nhái hòa cùng mùi đất ẩm. Từng bạn trẻ lấy balo làm gối, trải chiếu canh nhau ngủ.

“Khi tụi em không chỉ đến rồi đi, mà ở lại, cùng gánh từng bao lúa ướt, cùng lau nước mắt cho người mất nhà. Bản làng không còn là điểm đến nữa, mà trở thành một phần trong tim cả nhóm”, Mai chia sẻ.

Lũ rút, các bạn trẻ vẫn chưa vội về. Họ ở lại dọn bùn, giúp trường học lau chùi bàn ghế, kê lại lớp học cho ngày khai giảng. “Tụi em muốn bản làng khôi phục được những điều cơ bản nhất. Ít nhất, bọn trẻ sẽ có lớp sạch để học, người dân sẽ không phải một mình dọn những đổ nát này”, Trang nói.

Ông Mạc Văn Nguyên, Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai, chia sẻ: “Đội sinh viên tình nguyện 2517 của Trường Đại học Vinh gồm 24 em đang bị mắc kẹt tại trung tâm xã. Hôm xảy ra lũ cũng chính là ngày các em kết thúc chiến dịch để trở về nhà.

Trước tình hình bị cô lập, chính quyền xã đã hỗ trợ kinh phí để các em mua thực phẩm hằng ngày. Trong thời gian ở lại, các em cũng rất tích cực cùng địa phương giúp dân khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra”.

Sau khi có sóng điện thoại trở lại, Đội trưởng Xuân Mai đã kịp thời liên lạc với Trường Đại học Vinh để báo tin. Ngay sau đó, lãnh đạo nhà trường đã gọi điện thăm hỏi, động viên các sinh viên, đồng thời gửi lời chia sẻ sâu sắc tới bà con vùng lũ. Nhà trường mong các em giữ vững tinh thần, tiếp tục lan tỏa tinh thần tình nguyện, giúp người dân vượt qua thời điểm khó khăn nhất.

Giữa tâm lũ hoang tàn, 24 sinh viên trẻ không chỉ để lại những việc làm ‎ý nghĩa, mà còn gieo vào lòng người dân Nhôn Mai niềm tin về một thế hệ sống có trách nhiệm, biết yêu thương đúng lúc cần nhất.

Theo báo cáo nhanh của UBND xã Nhôn Mai, tổng thiệt hại do mưa lớn và lũ quét từ ngày 21 đến đêm 22/7 đã vượt 750 tỷ đồng – một trong những đợt thiên tai gây tổn thất nặng nề nhất trong lịch sử địa phương.

Toàn xã có 276 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó 69 căn bị cuốn trôi hoàn toàn, 20 nhà hư hỏng nặng, 142 căn cần di dời khẩn cấp và 46 căn nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao.

Nhiều công trình công cộng bị phá hủy như nhà cộng đồng, trường học; hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện lưới và viễn thông thiệt hại nghiêm trọng; hệ thống điện 35kV, trạm biến áp và đường dây điện bị đứt gây mất điện diện rộng; một số trạm phát sóng bị gãy đổ, cáp quang bị đứt.

Về sản xuất, nhiều diện tích lúa ruộng, lúa rẫy, ngô, sắn và các loại hoa màu bị tàn phá, tổng thiệt hại gần 55 tỷ đồng. Nhiều gia súc, gia cầm, thủy sản cũng bị lũ cuốn trôi. Trụ sở UBND xã cũ, trụ sở công an xã và bếp ăn cơ quan đều bị ngập sâu hoặc cuốn trôi, gây thiệt hại lớn về trang thiết bị, máy móc, phương tiện làm việc.

Đồn Biên phòng Nhôn Mai cũng bị ảnh hưởng với tổng thiệt hại khoảng 150 triệu đồng. Đáng tiếc, xã ghi nhận một trường hợp tử vong là bà V.Y.X. (78 tuổi, trú tại bản Huồi Cọ), do bị đất đá cuốn trôi khi đang ở lán sản xuất