Nghiên cứu mới đây đã phát hiện mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và nhiều loại đột biến ADN gây ung thư phổi, đặc biệt ở những người được chẩn đoán mắc bệnh này mặc dù chưa từng hút thuốc lá.

Khói mù ô nhiễm bao phủ dày đặc tại New Delhi, Ấn Độ (Ảnh: ANI/TTXVN)

Giáo sư Ludmil Alexandrov, tác giả chính của nghiên cứu tại Đại học California, San Diego, cho biết: “Chúng tôi từng ghi nhận xu hướng gia tăng ung thư phổi ở người chưa từng hút thuốc, nhưng chưa rõ nguyên nhân. Nghiên cứu mới cho thấy ô nhiễm không khí liên quan mật thiết đến các đột biến ADN mà trước đây chủ yếu liên quan đến việc hút thuốc lá”.

Phân tích mẫu bệnh ung thư phổi từ nhiều quốc gia cho thấy những người sống ở nơi ô nhiễm không khí cao có khối u chứa nhiều đột biến hơn. Đặc biệt, bụi mịn PM2.5 có liên quan đến đột biến gen TP53 – trước nay là dấu hiệu chính của ung thư phổi ở người hút thuốc. Ngoài ra, môi trường ô nhiễm còn khiến đoạn bảo vệ ADN bị rút ngắn nhanh hơn, góp phần đẩy nhanh quá trình lão hóa tế bào.

Tiến sĩ Maria Teresa Landi, nhà dịch tễ học của Viện Ung thư Quốc gia Mỹ (NCI), nhấn mạnh: “Ô nhiễm không khí là một vấn đề cấp thiết, ngày càng nghiêm trọng và chúng tôi đang tích cực nghiên cứu để làm rõ cơ chế tác động”.

Trong bối cảnh tỉ lệ hút thuốc đang giảm tại nhiều quốc gia phát triển như Anh và Mỹ, nhóm người chưa từng hút thuốc chiếm tỉ lệ ngày càng lớn trong tổng số bệnh nhân ung thư phổi. Ước tính hiện nay khoảng 10 – 25% ca ung thư phổi được chẩn đoán ở nhóm này, trong đó phần lớn là dạng ung thư tuyến (adenocarcinoma).

Ung thư phổi vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn cầu với khoảng 2,5 triệu ca mới mỗi năm. Ít nhất 1 triệu ca tử vong trong số này xảy ra tại Trung Quốc, nơi mà hút thuốc, ô nhiễm không khí và các tác nhân môi trường khác đóng vai trò quan trọng.

Các kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy tỉ lệ adenocarcinoma liên quan đến ô nhiễm không khí cao nhất tập trung ở Đông Á. Tại Anh, mặc dù số ca thấp hơn nhiều nhưng vẫn ghi nhận hơn 1.100 ca mới mỗi năm.

Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu còn phát hiện một dạng đột biến mới hoàn toàn bí ẩn chỉ có ở người chưa từng hút thuốc, chưa từng được ghi nhận trước đây. “Đây là một hiện tượng hoàn toàn khác biệt”, Giáo sư Alexandrov nhận định.

Các nhà khoa học cảnh báo kết quả của nghiên cứu mới nói trên là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mang tính toàn cầu.