Chiến tranh đã lùi xa cách đây gần 50 năm, thế nhưng trong ký ức của bà Bùi Thị Vân, người được ví là “hoa khôi” lái xe Trường Sơn một thời vẫn nhớ như in từng khoảnh khắc thời mưa bom bão đạn. “Không tưởng tượng là phụ nữ mình lại làm được như thế” – bà thổ lộ với PV Dân Việt.

Nữ chiến sĩ lái xe Trường Sơn thời máu lửa

Sáng một ngày cận 20/10, bà Bùi Thị Vân (79 tuổi, ở ngõ 282 phố Định Công, quận Hoàng Mai, Hà Nội) dậy đi chợ từ sớm. Hôm nay, bà trực tiếp vào bếp chuẩn bị những món ăn đơn giản cho cả gia đình. Năm nào cũng vậy, vào những ngày cả nước tôn vinh phái nữ, bà Vân cũng nhận được những lời chúc tốt đẹp của các con cháu trong gia đình.

Năm 1965, Bùi Thị Vân (quê Nam Định) mới tròn 16, khai tăng tuổi để đi thanh niên xung phong với suy nghĩ “không thể ngồi yên một chỗ khi chiến trường đang ác liệt”. Ảnh: Gia Khiêm

Điều đặc biệt, ít ai biết, bà Vân từng là nữ chiến sĩ lái xe Trường Sơn – công việc mà tưởng chừng chỉ dành cho nam giới. Người lính lái xe phải đối mặt với mưa bom bão đạn với muôn vàn gian truân, thậm chí nơi sự sống và cái chết rất mong manh.
Trong ký ức, bà Bùi Thị Vân nhớ như in ngày lái xe cung đường Trường Sơn đầy khắc nghiệt. Clip: Gia Khiêm
Ngẫm lại, bà Vân cười bảo: “Tuổi thanh xuân chẳng nghĩ gì về cái chết hay sợ chết. Không tưởng tượng là phụ nữ mình lại làm được như thế”.

Trong câu chuyện với PV Dân Việt, bà Vân kể, những ký ức về một thời ôm vô lăng tải đạn, tải thương trên cung Trường Sơn vẫn còn y nguyên trong tâm trí. Chỉ lên bức ảnh đen trắng chụp một cô gái trẻ măng đứng bên chiếc xe Gaz 51, bà cười cho biết, ngày Trung đội nữ lái xe Nguyễn Thị Hạnh được thành lập, chị em lái xe đều ở độ tuổi hai mươi. Vào chiến trường nhưng tất cả vẫn vô tư, không nghĩ gì đến sống chết.

Những đoàn xe của bộ đội Trường Sơn nối tiếp nhau tiến vào miền Nam. Ảnh tư liệu

Nói về cơ duyên đưa mình đến cái nghiệp vốn tưởng chừng như chỉ dành cho nam giới, bà Vân nhớ lại, khi mới 16 tuổi, bà đã trốn nhà, khai tăng thêm 2 tuổi với suy nghĩ “không thể ngồi yên một chỗ khi chiến trường đang ác liệt” tình nguyện xin vào lực lượng thanh niên xung phong. Ngày rời quê hương lên đường vào chiến tuyến, gia đình bà đã khóc hết nước mắt vì thương con gái.

Ba năm lăn lộn làm đường, xây sân bay Yên Bái, cô gái Vân lần đầu tiên ý thức hết được sự khốc liệt của chiến tranh. Máy bay Mỹ liên tục lượn trên đầu. Bom rải rát rạt khiến cả đội phải sơ tán liên miên. Có những sáng thức dậy ra công trường, cô gái 16 tuổi chỉ còn thấy lỗ chỗ những hố bom đen ngòm và vẫn còn nghi ngút khói.

Đội vận tải mang tên anh hùng Nguyễn Thị Hạnh. Ảnh tư liệu

Đến năm 1968, chiến sự càng lúc càng leo thang. Mỹ huy động lực lượng lớn máy bay đánh phá các con đường trọng điểm với ý đồ cắt đứt huyết mạch cho viện từ Miền Bắc cho miền Nam. Lúc này, đoàn 559 được giao nhiệm vụ phải tăng khối lượng chi viện gấp đôi.

Lái xe nam khi đó không đủ, Bộ Tư lệnh Đoàn 559 giao nhiệm vụ tuyển gấp một số nữ thanh niên xung phong để lập đội lái xe vận tải hỗ trợ đưa hàng và người vào chiến trường.

“Nghe tin này, dù biết sẽ rất nguy hiểm, nhưng tôi cùng một số chị em vẫn quyết tâm viết đơn tình nguyện lên đường. Cùng tình nguyện với tôi còn gần chục nữ thanh niên xung phong khác”, bà Vân nhớ lại và cho hay, cuối năm đó, chiếc xe tải cỡ lớn ậm ạch chạy về phía Thanh Hóa, Nghệ An chở theo các cô gái tuổi đôi mươi như mình vào đào tạ lái xe ngắn hạn trong vòng 45 ngày.

Khi hết 3 năm nghĩa vụ, biết binh trạm tuyển con gái để lập đội nữ lái xe, Vân xung phong đi học lái. Cô gái nhỏ nhắn, được gọi là Vân “hoa lá” luôn giành giải trong các cuộc thi Đầu xe Hồng Gấm, Tay lái 8/3… của trung đội. Ảnh tư liệu

“Khi ấy, chúng tôi đều còn rất trẻ, chẳng biết sợ là gì, chỉ muốn được đóng góp sức mình cho đất nước, cho cuộc chiến đấu chung của cả dân tộc. Đi xa, đi vào chiến trường thật nhưng ai cũng vui như Tết. Những cô nữ dân công vốn chỉ quen với phá đá, mở đường như chúng tôi lần đầu tiên được hưởng cảm giác ngột ngạt, oi nồng dầu máy của cabin.

Trường lái của chúng tôi khi đó chỉ là những trảng đất trống mấp mô. Bom đạn khoét xuống đất những hầm hố sâu hoắm. Thầy dạy là các anh lái xe đã có kinh nghiệm. Cứ vừa lái vừa tập tránh hố bom, vượt địa hình. Lạ cái là chỉ hơn 1 tháng, tất cả chị em đều có thể bon bon chạy xe”, bà Vân nhớ lại.

Tới ngày 18/12/1968, tại xã Hưng Phổ, Hương Khê, Hà Tĩnh, Trung đội nữ lái xe mang tên nữ anh hùng Nguyễn Thị Hạnh chính thức ra đời với 45 cô gái miền Bắc đang căng tràn thanh xuân.

Nhiệm vụ chính của Trung đội là chở lương thực, thuốc men, súng ống, đạn dược từ Vinh (Nghệ An) theo các tuyến đường 12, 15, 18, 20, 22 vào đến bờ bắc sông Gianh (Quảng Bình). Giao hàng xong, họ lại chở thương binh, cán bộ từ miền Nam ra Bắc an dưỡng, học tập. Có những lúc do yêu cầu nhiệm vụ, đội lái xe ấy còn phải đi sâu vào chiến trường, sang đất bạn Lào.

Nữ chiến sĩ lái xe Trường Sơn vượt những cung đường đỏ lửa

Trong ký ức bà Vân hiện về như thước phim quay chậm mở ra trước mắt. Bà nhớ những chuyến xe đầu tiên của mình. Mặc dù học ở trường lái nhưng những chuyến đầu tiên bà Vân vẫn rất sợ. Để đảm bảo an toàn, ban đầu, Trung đội nữ được bố trí đi giữa đội hình, phía trước và sau đều có xe của các nam đồng nghiệp yểm trợ.

Những hình ảnh quý giá thời chiến của Trung đội nữ lái xe Trường Sơn. Ảnh tư liệu