Không ai nghĩ rằng câu chuyện này có thể xảy ra.

Năm 1997, nữ sinh Câu Tĩnh, đến từ tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc), từng là học sinh có thành tích học tập nổi bật, xếp hạng 4 toàn huyện trong kỳ thi thử trước kỳ thi đại học. Với sự tự tin đó, cô bước vào kỳ thi chính thức mà không ngờ rằng một biến cố lớn sẽ thay đổi hoàn toàn số phận mình.

Kết quả thi của Câu Tĩnh thấp một cách bất thường. Giáo viên chủ nhiệm khi ấy khuyên cô nên tạm hoãn việc nộp hồ sơ và ôn lại để thi vào năm sau. Gia cảnh khó khăn không cho phép cô học thêm hay theo học trung tâm luyện thi, nhưng Câu Tĩnh vẫn nỗ lực lần nữa. Đáng tiếc, cô tiếp tục trượt đại học và đành chấp nhận học một trường nghề không mấy tên tuổi trong vùng.

Thi đại học Trung Quốc vô cùng khốc liệt.

Tốt nghiệp trong âm thầm, Câu Tĩnh làm nhiều công việc phổ thông như bán hàng mỹ phẩm, trực tổng đài. Trong khi đó, nhiều bạn học cũ đã vào đại học, có người trở thành giáo viên, thậm chí học lên Tiến sĩ. Cảm giác thất bại và tủi thân khiến cô dần cắt đứt liên lạc với nhóm bạn năm xưa.

Một bước ngoặt đến khi Câu Tĩnh chuyển đến Chiết Giang và bắt đầu khởi nghiệp qua các nền tảng thương mại điện tử. Dần dần, cô ổn định tài chính và cuộc sống. Nhưng vào năm 2002, một bức thư tay bất ngờ từ người thầy chủ nhiệm cũ cũng là hiệu trưởng trường cấp 3  đã phơi bày sự thật. Theo đó, ông đã tráo bài thi của Câu Tĩnh cho con gái mình, Trần Tiểu Huy, nhằm giúp con đậu đại học.

Không có bằng chứng nào khác ngoài lá thư và cũng vừa lập gia đình, Câu Tĩnh chọn im lặng vì không muốn gây sóng gió thêm. Nhưng vài năm sau, một người trong làng vô tình gặp một “Câu Tĩnh khác” đang giảng dạy tại Bắc Kinh. Tên họ trùng khớp và đặc điểm ngoại hình giống nhau khiến cô bắt đầu nghi ngờ.

Chân dung Câu Tĩnh.

Năm 2015, trong buổi họp lớp hiếm hoi, sự thật được xác nhận rằng con gái của thầy hiệu trưởng năm xưa đã sống suốt gần 20 năm dưới danh nghĩa “Câu Tĩnh”, có bằng đại học và hiện đang là giáo viên. Một người bạn kể lại đã từng nhầm cô với “giáo viên mới tên Câu Tĩnh” tại một trường ở Bắc Kinh, người có vóc dáng và khuôn mặt khá tương đồng.

Nhận ra tên mình bị đánh cắp, nhưng không có tài liệu cụ thể trong tay, Câu Tĩnh vẫn do dự chưa dám làm lớn chuyện. Mãi đến năm 2020, khi truyền thông Trung Quốc xôn xao với loạt vụ đánh cắp danh tính trong kỳ thi đại học, Câu Tĩnh mới quyết định công khai câu chuyện của mình. Cô nộp đơn khiếu nại lên Sở Giáo dục tỉnh Sơn Đông và trình báo cơ quan công an.

Khi ấy, người thầy cũ từng viết thư thú tội lại tìm đến mẹ của Câu Tĩnh, đề nghị bồi thường 10.000 NDT (khoảng 35 triệu đồng) để dàn xếp êm đẹp. Ông còn đe doạ sẽ gây khó dễ cho việc học của em gái cô nếu vụ việc bị đưa ra ánh sáng. Gia đình Câu Tĩnh từ chối.

Cô đã đứng dậy để bảo vệ quyền lợi của mình.

Ban đầu, trường cũ phủ nhận cáo buộc, cho rằng lá thư xin lỗi có thể là giả và đã quá lâu để điều tra. Tuy nhiên, cảnh sát đã tìm ra bài thi gốc, so sánh chữ viết và xác nhận rằng kết quả thi đã bị can thiệp. Cuối cùng, Trần Tiểu Huy – người sống bằng danh tính của Câu Tĩnh suốt gần 20 năm bị phát hiện dùng bằng cấp giả và bị đuổi việc. 15 người liên quan trong vụ việc, gồm cả những người tiếp tay và che giấu sai phạm của thầy hiệu trưởng Trần Lâm, đã bị xử lý theo quy định pháp luật.

“Dù không được học đại học như bạn bè, nhưng tôi vẫn xây dựng được cuộc sống ổn định nhờ tự học và rèn luyện. Tôi dạy con mình rằng điểm số không phải tất cả, điều quan trọng là bản lĩnh, sự độc lập và tinh thần kiên cường”, Câu Tĩnh chia sẻ.