Cả xóm Bàu Lác dậy sóng vào sáng hôm đó. Một buổi sớm mờ sương, ông Lục – người hay đi giăng lưới – phát hiện hai chiếc dép trẻ con nằm cạnh nhau ở bờ sông, ngay khúc quanh có dòng nước chảy xiết. Một chiếc màu đỏ, một chiếc đã sờn quai. Ai cũng nhận ra đó là dép của thằng Tí và thằng Bi – hai anh em ruột sống với ông bà nội già yếu sau khi bố chúng mất vì tai nạn, còn mẹ thì bỏ đi biệt tích lấy chồng tận miền Trung.

Người ta đồn rằng hai đứa bé chắc trượt chân rơi xuống sông, chết đuối rồi. Tụi trẻ con trong xóm bị cấm bén mảng ra khúc sông ấy. Còn người lớn thì chia nhau đi tìm suốt mấy ngày trời, thuyền máy, lưới cào, thậm chí mời cả người lặn chuyên nghiệp từ xã về. Nhưng suốt một tuần, không tìm thấy thi thể nào. Không dấu vết, không lời nhắn, chỉ là hai chiếc dép đơn độc như một vết cắt rạch ngang trái tim cả làng.

Một số người bắt đầu đồn đoán:
– “Hay là tụi nó bị bắt cóc?”
– “Không… Tí và Bi ngoan lắm, đi đâu cũng nói với bà. Hôm đó còn ăn cơm tối xong mới ngủ mà!”
– “Có khi nào… tụi nó tự đi tìm mẹ?”

Chính câu nói đó đã khiến cô giáo Loan – giáo viên lớp Tí – bắt đầu nghi ngờ. Cô nhớ hôm thứ Sáu, Tí từng thì thầm với cô:
– “Cô ơi, mai em không đi học đâu nha, em phải đi… một chỗ quan trọng.”
Cô tưởng nó nói chơi. Giờ thì tim cô lạnh toát.

Loan lặng lẽ tìm đến nhà ông bà nội hai đứa, lục lại mấy quyển vở, cặp sách, góc giường, tủ quần áo… Trong ngăn vở môn Chính tả, cô thấy một mảnh giấy gấp tư:
“Đi tìm mẹ. Đừng nói ai. Em sẽ bảo vệ Bi.”
Dòng chữ nguệch ngoạc, nhưng rõ ràng là nét chữ của Tí.

Loan báo công an xã. Một cuộc điều tra lặng lẽ bắt đầu.

Ba tuần sau, cách xóm Bàu Lác hơn 80 cây số, tại bến xe thị trấn Xuân Lộc, một người đàn ông sửa xe phát hiện hai đứa trẻ lang thang. Tóc rối, áo dính bùn, người đầy muỗi cắn. Khi được hỏi, thằng lớn chỉ nói:
– “Tụi con đi tìm mẹ… mà đi lạc.”

Công an vào cuộc. Qua kiểm tra, xác minh vân tay và hình ảnh do cô giáo Loan cung cấp, xác định đúng là Tí và Bi. Hai đứa đã trốn khỏi nhà giữa đêm, men theo đường bờ ruộng, đi bộ gần hai ngày ra đến quốc lộ, bắt xe đi tiếp.

Mẹ của Tí – chị Hương – hiện sống với chồng mới, có thêm một đứa con nhỏ. Khi công an đến xác minh, chị bật khóc nức nở. Chị bảo mình vẫn gửi tiền về cho ông bà nuôi hai con, nhưng chưa dám quay lại vì sợ bị làng xóm khinh rẻ.

Tí kể, nó nghe người trong làng nói mẹ ở thị trấn Xuân Lộc, nên rủ em đi tìm.
– “Em Bi nhớ mẹ quá. Mỗi tối em khóc. Em hứa với em là sẽ tìm ra mẹ. Mà… giờ mẹ có em bé mới rồi.”

Cuối cùng, sau một cuộc họp giữa chính quyền, gia đình và dân làng, chị Hương đồng ý đưa hai con về nuôi, dù còn nhiều khó khăn. Cả làng xôn xao, người thì trách chị, người thì thương hai đứa nhỏ. Nhưng cô giáo Loan – người kiên trì theo dấu sự thật – chỉ khẽ nói:
– “Quan trọng là tụi nhỏ còn sống, và vẫn tin vào tình thân.”

Chiếc dép cũ bên bờ sông vẫn còn được giữ lại trong phòng học của cô Loan. Như một lời nhắc: có những bí ẩn nếu không nhìn sâu, ta sẽ mãi chỉ thấy cái bề nổi là mất mát. Nhưng dưới dòng nước tưởng như cuốn trôi, vẫn có hy vọng lặng lẽ bơi đi tìm điều mình tin là đúng.